In Zuiderburen zijn er veel mogelijkheden zuiniger om te gaan met energie.
Voor de hand liggende maatregelen als zonnepanelen en warmtepompen, maar ook minder bekende of nieuwe technieken kunnen we in onze wijk toepassen. Hier willen we deze presenteren.
Alle woningen in Zuiderburen geschikt voor zonnepanelen
Bijna alle woningen in Zuiderburen (en alle woningen in Hempens en Teers) zijn geschikt voor het plaatsen van zonnepanelen.
Dat een woning geschikt is houdt in dat zonnepanelen die op deze woningen worden geplaatst in korte tijd meer opleveren dan ze kosten. Goed voor het milieu én voor je portemonnee dus.
Langzamerhand heeft in veel straten van onze wijk al de helft van de woningen panelen.
Wie wil weten welke huizen geschikt zijn voor zonnepanelen kan dat bekijken op de zonnekaart van Leeuwarden.
Ook veel woningen waarvan een paar jaar geleden nog werd gedacht dat ze niet zo geschikt waren voor zonnepanelen blijken nu toch wel hun portie zonne-energie mee te kunnen pakken. Ook op daken op het noordoosten, verschijnen nu zonnepanelen.
Met de energieprijzen in 2022 loont het om zo veel mogelijk panelen op je dak te plaatsen: de prijs van de teruggeleverde energie is genoeg om je panelen rendabel te maken. Ook zonder salderingsregeling, mits je van het energiebedrijf een redelijke terugleververgoeding krijgt. Dat is bij veel leveranciers van groene energie het geval.
Van het gas af in Zuiderburen.
Woningen in Zuiderburen goed te verwarmen met warmtepomp
De woningen in onze wijk zijn gebouwd na 2001, dus zelfs de eerste woningen die hier werden gebouwd zijn al redelijk tot goed geïsoleerd. De gemakkelijkste manier om je woning hier van het gas af te krijgen is de CV-ketel te vervangen door een warmtepomp. In onze buurt is dat dus voor vrijwel alle woningen mogelijk, ook zonder aanvullende bouwkundige (isolatie) maatregelen. De energiekosten bij verwarmen met de warmtepomp liggen ietsje lager dan die bij verwarmen met gas. De besparing is dus niet zo groot, maar is wel grote winst voor het milieu door de verminderde uitstoot van CO2. De warmtepomp wordt financieel wel heel aantrekkelijk wanneer je de energie zelf kan opwekken met zonnepanelen. Daar is soms een fors aantal zonnepanelen voor nodig. Wie ook wil anticiperen op een elektrische auto kan beter het hele dak maar vol liggen, dat is bij de huidige energieprijzen altijd voordeliger.
Lucht-water warmtepomp – kleinste investering
Wie alleen geld wil besparen is misschien nog goedkoper uit met een hybride warmtepomp, waarbij de Cv-ketel in gebruik blijft voor de koudste dagen en warm water. Grootste nadeel daarvan is dat je in de toekomst de installatie moet aanpassen wanneer het gas in de buurt wordt afgesloten.
Bij de huidige energieprijzen kunnen we in Zuiderburen ook direct kiezen voor de all electric lucht-water warmtepomp. Investering samen met zonnepanelen ca. 20.000 euro (nieuwere woningen achter in zuiderburen iets lager) en de energierekening daalt naar 2 tientjes per maand. (zolang we nog mogen salderen, maar daarover hieronder meer) Houd bij de keuze van de warmtepomp rekening met geluidproductie, watertemperatuur en rendement. Soms zal het nodig zijn een deel van de radiatoren te vervangen. En wie van het gas af gaat moet ook elektrisch koken.
Alternatieven – duurder maar zuiniger en stil
Behalve de lucht-water warmtepomp zijn er nog andere warmtepompen op de markt waarvan sommige in onze buurt heel interessant kunnen zijn:
Water-water warmtepomp, aangesloten op een grondwaterboring. Door de kosten van de bron is dit meestal pas interessant wanneer er meerder huizen op worden aangesloten of wanneer er tegelijk meerdere bronnen kunnen worden geboord. Alleen betaalbaar samen met je buren, en die moeten er maar net aan mee willen doen.
De brine-warmtepomp is ook een water-water warmtepomp, aangesloten op een gesloten buizensysteem in de grond, in open water (=aquathermie), met PVT-panelen (combinatie van zonnecollector en zonnepaneel) of heatpipes op het dak.
Deze alternatieven hebben als voordeel dat ze buiten helemaal stil zijn, en dat ze een hoger rendement hebben. Nadeel is de hogere aanschafprijs.
Voor woningen aan het water -en die zijn er veel in onze buurt- is vooral aquathermie interessant. Juist bij koud weer heeft dit een relatief hoog rendement, dus besparing wanneer dat het meest nodig is.
Alternatieven voor kleine of weinig gebruikte kamers
De lucht-lucht warmtepomp, bij iedereen bekend als ‘airco’, is een goed alternatief voor het verwarmen van één kamer of een hele kleine woning. Voor een hele woning is hij meestal te duur. Er is wel deskundig advies nodig, want niet iedere airconditioner is geschikt om te verwarmen. Wie al een airconditioner heeft kan deze wel gebruiken voor (bij)verwarming, dat is veel beter dan een electrisch kacheltje wamt veel sneller op dan met de CV.
Infraroodpanelen zijn prima om een ruimte te verwarmen waar je maar 1 of 2 uurtjes per dag aan het werk bent, of voor een hobbykamer die je 1 avond in de week gebruikt. Ook in een badkamer wanneer hij alleen wordt gebruikt tijdens het douchen is dit een goede verwarming. Maar voor ruimten die je vaak of langdurig verwarmt is dit een afrader: infraroodverwarming neemt 4 tot 5 keer zoveel stroom dan een warmtepomp of een airco.
Salderingsregeling wordt afgebouwd: we moeten energie opslaan!
Omdat de salderingsregeling wordt afgebouwd krijgen we straks minder terug voor de energie die we zelf opwekken met de zonnepanelen, maar die we in de zomer niet nodig hebben. Wanneer de energieprijzen hoog blijven kan het in de toekomst voordelig zijn zelf energie op te slaan. Wie nu gaat investeren kan er zijn voordeel mee doen hierop in te spelen.
Accu
De accu kan hierbij een kleine rol spelen, maar is alleen geschikt voor kortdurende opslag. Omdat ze erg duur zijn kun je de aanschaf wellicht beter uitstellen. Wie er wel één aan wil schaffen helpt de buurt om overbelasting van het elektriciteitsnet tegen te gaan, dat is dan weer mooi meegenomen. Sommige elektrische auto’s kunnen ook terugleveren en autobatterijen zijn veel groter dan thuisbatterijen. Er is wel een bijzondere ‘laadpaal’ voor nodig.
Warmte opslag
Wanneer je energie die in de zomer wordt opgewekt kan opslaan om in de winter te gebruiken, kun je de nadelen van het wegvallen van de saldering opvangen. Er zijn inmiddels systemen in de handel waarmee dit mogelijk is. Die werken met een waterbuffer –zo groot als een klein zwembad alleen toe te passen in hele grote tuinen- of met een ijsbuffer. Een ijsbuffer die in de kruipruimte past is het meest veelbelovend. Omdat warmtepompen en opslagsystemen minstens 15-20 jaar meegaan en de saldering naar verwachting binnen 8-10 jaar tot nul wordt afgebouwd, is het nu tijd om hierop in de spelen. Deze systemen zijn nog niet zo lang op de markt, dus de kosten zijn lastig in te schatten, maar de opbrengsten lijken veelbelovend. Wie durft?
Suggesties
- Doe in de laatste koude dagen van dit seizoen nog een test met de ketelthermostaat op 45 of 50 graden, en controleer of de woning nog op temperatuur komt. Lukt dat niet – hou er dan rekening mee dat je radiatoren of convectoren moet vervangen in de ruimten die te koud blijven.
- Bepaal hoeveel je nu maximaal wilt investeren met het oog op besparingen die je pas in de toekomst zult doen. Wanneer een totale investering van (ruim?) meer dan 30.000 euro acceptabel is, informeer dan naar een systeem met energieopslag.
- Een warmtepomp in combinatie met PVT-panelen (of aquathermie) is nu duurder, maar lijkt meer mogelijkheden te bieden voor een toekomstige uitbreiding met een energieopslagsysteem
Wie meer wil weten over warmtepompen kan hier terecht:
Hulp nodig bij het uitzoeken wat voor jouw woning het best uitpakt? Vraag een gesprek met de energiecoach!
Niet Wachten op Waterstof
door Sybren Bruining
Gaat waterstofgas in de toekomst ‘ons’ aardgas vervangen als milieuvriendelijk alternatief?
In Groningen wordt er al gewerkt aan waterstoftechniek, en het lijkt er inderdaad op dat er een belangrijke toekomst is voor waterstof. Auto’s op die op waterstof rijden zijn al te koop (maar nu nog te weinig tankstations). Als brandstof voor vrachtwagens, schepen, misschien zelfs vliegtuigen en voor elektriciteitscentrales is het prima bruikbaar.
Waterstof bijmengen in ons aardgasnet is nu al mogelijk, ombouwen van het hele gasnet relatief eenvoudig.
Het ombouwen van een CV-ketel van aardgas naar waterstofgas is ook geen probleem. Het lijkt dus voor de hand te liggen om over te stappen van aardgas of waterstofgas. Het zou tenslotte jammer zijn de hele aardgas infrastructuur zo maar weg te doen.
Groene waterstofgas maken kost veel groene stroom
Het probleem van groen waterstofgas (gemaakt met energie van windmolens of zonepanelen) is dat je er meer energie voor nodig hebt dan je er later weer uit haalt. Wie met een elektrische auto 10 kWh stroom uit het stopcontact laadt, heeft minstens 20 kWh groene stroom nodig voor hetzelfde aantal kilometers met een groene-waterstofauto. En je huis met elektrische kacheltjes verwarmen neemt per saldo minstens 25-47% minder stroom dan je nieuwe waterstofketel. Ook wanneer de techniek efficiënter wordt blijft het nadelig effect.
Spotgoedkope groene stroom in de daluren
Omdat de zon alleen overdag schijnt en het ook niet altijd even hard waait kunnen we in de toekomst grote schommelingen in aanbod en prijs van groene stroom verwachten. In Duitsland is het al enkele keren gebeurd dat er meer groene stroom wordt geproduceerd dan dat er kan worden gebruikt. Door deze pieken in het aanbod te gebruiken voor de productie van groene waterstof kan de waterstof natuurlijk goedkoper worden. De grote vraag die overblijft is natuurlijk:
hoe goedkoop?
Wie denkt goedkoper te kunnen verwarmen met waterstof komt waarschijnlijk bedrogen uit. Er is namelijk een grote vraag te verwachten naar die ‘goedkope’ waterstof:
- De industrie gebruikt nu grote hoeveelheden grijze waterstof (gewonnen uit aardgas), en zal ook over moeten schakelen op groene waterstof
- Als brandstof voor vrachtwagens schepen en vliegtuigen
- Als brandstof voor energiecentrales in de koudste wintermaanden
Het is maar de vraag of energie uit waterstof even duur wordt als elektriciteit, en dat het heel veel goedkoper wordt lijkt erg onwaarschijnlijk. Bovendien kan het wel 15-30 jaar duren voor dat er voldoende groene waterstof gemaakt kan worden.
warmtepomp veel efficiënter
Daarnaast het een gegeven dat een warmtepomp veel efficiënter is dan waterstof. Het verschil in energiebehoefte is nu een factor 5-7 voor verwarming en 3-5 voor warm water.
Daarmee is de kans dat een waterstofgas-netwerk op wijkniveau rendabel kan worden zo klein dat je er zeker in zuiderburen beter niet op kan wachten. Beter kun je nu een warmtepomp aanschaffen. Tegen de tijd dat er waterstofgas uit de gaskraan komt is de investering in die warmtepomp al lang terug verdiend. De kans dat er nooit waterstof naar zuiderburen zal komen is heel groot.
Alleen waar het toepassen van warmtepompen niet mogelijk is zou waterstof voor verwarming van woningen interessant kunnen zijn, bijvoorbeeld als alternatief voor stadsverwarming. We kunnen er hier maar beter niet op wachten….
De gemeente Leeuwarden zet nu in op (biologisch) groen gas, dus het lijkt er op dat er helemaal geen waterstofgas door de gasleidingen zal komen. In Hempens en Teerns is er dus een alternatief.
Meer informatie, achtergronden en berekeningen over waterstof:
En voor alles over duurzaamheid:
